17 czerwca 2019 r. na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie odbyło się seminarium na temat współpracy rozwojowej z Afryką i inwestycjom w kapitał ludzki, połączone z dyskusją. Udział w nim wzięli dr hab. Bara Ndiaye, dr Eugeniusz Rzewuski, Marek Zmysłowski i Robert Ainebyona, których serdecznie przywitał Dziekan Wydziału Ekonomicznego UMCS dr hab. Zbigniew Pastuszak, prof. UMCS. Paneliści podjęli tematykę ścisłych związków oświaty i rozwoju społeczno-gospodarczego, między którymi istnieje sprzężenie zwrotne. Zła jakość kształcenia wynika z niedorozwoju, ale sama też przyczynia się do stagnacji gospodarczej, gdyż to od wykształconych ludzi zależy tempo wzrostu produktu krajowego brutto. Zależności te bardzo obrazowo przedstawił prof. Bruno Knall (1924-2009) z Uniwersytetu w Heidelbergu. Otóż zacofanie gospodarcze jest przyczyną braku środków na rozwój oświaty. To z kolei powoduje niskie kwalifikacje zawodowe i niskie wykształcenie ogólne, a w rezultacie niską wydajność pracy i co za tym idzie zacofanie gospodarcze.
Dr Eugeniusz Rzewuski jest specjalistą w zakresie języka i kultury suahili, który wykładał na Uniwersytecie Warszawskim oraz Universidade Eduardo Modlane w Maputo w Mozambiku. Był wiceprzewodniczącym, a następnie przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego. W latach 1995-1999 był chargé d’affaires ad interim Ambasady RP w Tanzanii, a w latach 2003-2006 – ambasadorem RP w Angoli i Republice Świętego Tomasza i Książęcej. Jego wystąpienie na seminarium składało się z dwóch części dotyczących akademickiego kształcenia kadr. Pierwsza z nich poświęcona była największemu w historii UE projektowi edukacyjnemu w Afryce. Chodzi o Akademię Rybołówstwa i Nauk o Morzu w Namibe w Angoli. Projekt ten opierał się na kredycie w ramach pomocy wiązanej i zakładał transfer technologii nauczania z Akademii Morskiej (obecnie Uniwersytet Morski) w Gdyni do Angoli. Uczelnię w Afryce od podstaw wybudował Navimor, zaś udział gdyńskiej uczelni obejmował opracowanie koncepcji organizacyjnej, programów nauczania, zasad funkcjonowania procesu naukowo-dydaktycznego, wyszkolenie kadry angolskiej, wyposażenie laboratoriów, zamontowanie nowoczesnych symulatorów, przetłumaczenie podręczników. Jest to jedyny przypadek transferu know-how polskiej uczelni do Afryki. Opowiada o tym film pt. „Dopowiedziana historia. Polacy dla Angoli”.
Druga część jego wystąpienia dotyczyła niezwykle ciekawego projektu wielostronnego, jakim jest Uniwersytet Panafrykański, w którym Polska nie uczestniczy. Ma on stanowić sieć pięciu instytutów w pięciu różnych regionach Afryki: Instytutu Nauk o Wodzie i Energii (ang. Institute for Water and Energy Sciences) Uniwersytetu Aboubakra Belkaida w Tlemcen (ang. Abou Bekr Belkaïd University in Tlemcen) w Algierii, Instytutu Nauk o Życiu i Ziemi (ang. Institute for Life and Earth Sciences) Uniwersytetu w Ibadanie (ang. University of Ibadan) w Nigerii, Instytutu Nauk Podstawowych, Technologii i Innowacji (ang. Institute for Basic Sciences, Technology and Innovation) Uniwersytetu Przyrodniczego i Technicznego Jomo Kenyatty (ang. Jomo Kenyatta University of Agriculture and Technology) w Judży w Kenii, Instytutu Nauk Humanistycznych, Społecznych i o Zarządzaniu (ang. Institute for Governance, Humanities and Social Sciences) Uniwersytetu w Jaunde II (ang. University of Yaounde II) w Kamerunie oraz Instytutu Badawczego o Kosmosie (ang. Institute for Space Sciences) Uniwersytetu Technicznego Półwyspu Przylądkowego (ang. Cape Peninsula University of Technology) w Kapsztadzie w RPA. Uniwersytet Panafrykański zakłada wymianę studencką na wzór Erasmusa w Europie.
W kolejnym występieniu Robert Ainebyona przedstawił założenia i działalność Ruchu „Maitri”, którego jest wolontariuszem. Opowiada w polskich szkołach o swoim kraju – Ugandzie, rozprawiając się ze stereotypami. Zanim przyjechał do Polski w 2018 r., odbył staż w siedzibie głównej Wschodnioafrykańskiego Zgromadzenia Parlamentarnego w Aruszy w Tanzanii. W mieście tym zorganizował Dzień Otwarty UMCS. Obecnie studiuje po angielsku stosunki międzynarodowe na Wydziale Politologii UMCS. Ruch „Maitri” pozyskuje darczyńców w Polsce, którzy finansują naukę najuboższym dzieciom w różnych krajach afrykańskich. Odbywa się to przy współpracy z misjonarzami w ramach „Adopcji Serca”.
Marek Zmysłowski jest bizensmenem. Założył od podstaw serwis rezerwacji hoteli Jovago, który stał się znany w całej Afryce, a także spółkę HotelOnline.co, która buduje oprogramowanie dla branży hotelarskiej. Zdobył znaczne doświadczenie biznesowe na wymagającym rynku Nigerii. Jest mentorem w afrykańskich projektach Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju czy Google’a. Napisał biografię Goniąc czarne jednorożce. Jak polski wilk z Wall Street został afrykańskim terrorystą, w której odsłania kulisy rozwoju swojej kariery. Został zaproszony do wygłoszenia wykładu w ramach TEDx o podejmowaniu ryzyka. Podczas seminarium przekonywał do tego, że Afryka jest obiecującym i intratnym rynkiem.
Dr hab. Bara Ndiaye jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, absolwentem Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Dakarze w Senegalu, Francusko-Rosyjskiego Programu Dziennikarstwa Centrum Przygotowania i Doskonalenia Dziennikarzy na Uniwersytecie im. Łomonosowa w Moskwie, Francuskiego Instytutu Prasy i Uniwersytetu Paryskiego II. Jest autorem książek Françafrique. Stosunki francusko-afrykańskie – wczoraj i dziś; Współczesna Afryka Subsaharyjska. Wybrane zagadnienia; Problematyka afrykańska w mediach francuskich na przykładzie dziennika „Le Monde” 1990-2010. Od wielu lat wraz z żoną organizuje w Olsztynie Dni Afryki, połączone z konferencją naukową. Współpracuje jako ekspert z Ośrodkiem Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu. Podczas seminarium, wychodząc od definicji kapitału społecznego, wyraził zdanie, że system edukacji należałoby przebudować od szkół podstawowych aż po uczelnie, uwzględniając rodzime tradycje i języki.
Po wystąpieniach panelistów nastąpiła dyskusja moderowana przez dr. Konrada Czernichowskiego z UMCS. W trzeciej części głos mieli okazję zabrać goście z sali. Jesse Amunyela z Namibii zwrócił na przykład uwagę na trudności w realizowaniu projektów gospodarczych w Polsce z uwagi na barierę zaufania. Całość zrelacjonowała ekipa TV UMCS.
W przyszłym roku Wydział Ekonomiczny UMCS przy udziale Jordan University College (JUCo) w Morogoro w Tanzanii oraz Uniwersytetu w Salzburgu zorganizuje drugą edycję interdyscyplinarnej konferencji afrykanistycznej „Changes and Identity” (pierwsza odbyła się w maju 2019 r. w JUCo).
Konrad Czernichowski – ur. 1980 we Wrocławiu ekonomista i teolog, w latach 2004-2012 związany naukowo i dydaktycznie z Uniwersytetem Wrocławskim, obecnie adiunkt na Wydziale Ekonomicznym UMCS w Lublinie. Kieruje lubelskim ośrodkiem Ruchu Solidarności z Ubogimi Trzeciego Świata „Maitri” (www.maitri.pl). Członek Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego. Autor monografii „Integracja afrykańska – uwarunkowania, formy współpracy, instytucje”, współautor książek „Klątwa surowcowa w Afryce? Przypadek Zambii i Botswany” i „Kompendium wiedzy o organizacjach międzynarodowych”. Wykładał gościnnie na Słowacji (Uniwersytet Komeniusza w Bratysławie), Botswanie (University of Botswana w Gaborone), Ugandzie (Makerere University w Kampali), Ruandzie (Institut d’Enseignement Supérieur de Ruhengeri) i Tanzanii (College of Business Education w Dodomie, Mkwawa University College w Irindze oraz Jordan University College w Morogoro).
