Klątwa surowcowa w Afryce? Przypadek Zambii i Botswany

Książka „Klątwa surowcowa w Afryce? Przypadek Zambii i Botswany” jest pierwszą na rynku polskim próbą konceptualizacji i weryfikacji zjawiska „klątwy surowcowej” w Afryce Subsaharyjskiej. Koncepcja, według której istnieje negatywna korelacja pomiędzy występowaniem na danym terytorium surowców naturalnych a rozwojem gospodarczym i stabilnością systemu politycznego, jest jedną z najpopularniejszych we współczesnej afrykanistyce. Ambicją naukową zespołu badawczego było zweryfikowanie hipotezy klątwy surowcowej na przykładzie Zambii i Botswany. Projekt, którego efektem jest niniejsza publikacja miał na celu pogłębione badania ograniczone do dwóch państw. Członkowie zespołu w trakcie konceptualizacji przedmiotu badań uznali, iż ze względu na naturę klątwy surowcowej najlepiej jest rozpatrywać ten fenomen w interdysplinarnym zespole, a użycie metod badawczych właściwych dla stosunków międzynarodowych i ekonomii stanowi wartość samą w sobie, gdyż pozwala uwydatnić ekonomiczne, społeczne i polityczne konsekwencje badanego zagadnienia.


Selekcja Zambii i Botswany jako studiów przypadku opierała się na kryterium historycznym (oba państwa w okresie kolonialnym znajdowały się pod wpływem Brytyjczyków i uzyskały niepodległość w podobnym czasie – Zambia w 1964 r., Botswana w 1966 r.), geograficznym (oba państwa leżą w regionie Afryki Południowej, oba są pozbawione dostępu do morza i w pełni żeglownych rzek), geopolitycznym (wpływ na najnowszą historię Zambii i Botswany miała sytuacja w RPA) i gospodarczo-surowcowym (w obydwu podstawową rolę dla gospodarki pełnią surowce naturalne – miedź w Zambii, diamenty w Botswanie). Najważniejszą częścią obok analizy piśmiennictwa były dwa wyjazdy studyjne do Zambii i Botswany. Badania terenowe w Zambii przeprowadzane były w sierpniu i wrześniu 2010 r., natomiast rok później odwiedzona została Botswana (gdzie badania przeprowadzane były przez trzy tygodnie), a następnie zespół udał się ponownie na dwa tygodnie do Zambii, w której trwała wówczas kampania prezydencka. W trakcie badań przeprowadzonych zostało ponad 40 wywiadów pogłębionych z czołowymi aktorami zaangażowanymi w proces wydobycia surowców mineralnych i zarządzania pochodzącymi z nich zyskami (w tym m.in. z Michaelem Satą – obecnie prezydentem Zambii). Przeprowadzono też 210 ankiet wśród obywateli obydwu państw.

Książka jest do kupienia TUTAJ